Eğer arabalarla biraz bile ilginiz varsa, “dizel” ve “benzinli” erimlerini bir defa bile olsa duymuşsunuzdur. Aracınızı satın alırken vereceğiniz bu kadar her ne kadar sıradan görünse de şoföre birbirinden çok farklı tecrübeler sunuyor. Sizler için bu iki motor seçeneğinin farklarını ve hangisinin hangi bahiste avantajlı olduğunu elimizden geldiğince açıklamaya çalıştık.
Öncelikle her iki motorun çalışma prensiplerini bilmekte yarar var.
Dizel motor nasıl çalışır?
Dizel motor, içten yanmalı bir motor tipidir. Dizel motorlarda, içeriye alınan gaz sıkıştırılır ve yüksek sıcaklıkta hava elde edilir. Akabinde yakıt püskürtülür ve bunun sonucunda da yakıt ateşlenerek patlar ve motora gücünü sağlar. Bu cins motorlarda akaryakıtlı motorlar üzere bujiye muhtaçlık duyulmaz zira sıkıştırılan hava çok yüksek sıcaklıklara ulaşarak yakıtı resen tutuşturur. Bir dizel motor, dört vakitli (emme-sıkıştırma-yanma-egzoz) olarak çalışır:
- Emme: Piston aşağı hareket ederken supaplar açılır ve hava içeri alınır
- Sıkıştırma: Piston üst hareket eder ve havayı sıkıştırır
- Yanma: Sıkıştırma sonucu ısınan havaya uygun vakitte yakıt püskürtülür ve piston aşağı iner
- Egzoz: Piston tekrardan üst çıkar ve oluşan yanma gazları egzoz supapların açılmasıyla dışarı atılır.
Dizel motorlu araçların özellikleri:
- Dizel motorlar, aksamlarının yapılarından dolayı daha fazla ses çıkarabilirler.
- Aynı kapasitelere sahip bir akaryakıtlı araçtan daha az beygir gücü üretebilirler ancak torklarının fazla olması, dizel motora sahip arabaların yokuşlarda ve kalkışlarda daha çabuk ivmelenmesini sağlar.
- Benzinli arabalara nazaran daha değerli olarak satılırlar, bunun nedeni ise daha yüksek basınçlara dayanabilmesi için üretim basamağında daha güçlü materyaller kullanılmasıdır.
- Motorları daha sık bakıma gereksinim duyar ve uzun mühlet kullanılmazsa sorunlar yaratabilir.
- Yakıt tüketimi olarak akaryakıtlı araçlara oranla daha verimlilerdir lakin daha fazla emisyon yayarlar.
Benzinli motor nasıl çalışır?
Benzinli motorlar da içten yanmalı bir motor tipidir. Akaryakıtlı motorlarda kullanılan yakıt, dizel motorlardan farklı bir formda sıvı olarak değil, karbüratör ismi verilen bir düzenek sayesinde buharlaşıp hava ile karışarak silindire girer ve akaryakıtın hava ile oluşturduğu karışım sonucunda yanma gerçekleşir. Burada tekrar dizel motorlardan farklı olarak akaryakıtlı motorlarda yanmayı sağlamak için buji kullanılır. Akaryakıtlı motor da dört vakitli olarak çalışır ve bu çevrime Otto çevrimi ismi verilir:
- Emme: Karbüratörden gelen benzin-hava karışımı, supapların açılması ile silindir içine çekilir.
- Sıkıştırma: Piston üst çıkarak benzin-hava karışımını sıkıştırır.
- Yanma: Sıkıştırılan karışım, bujiden çıkan kıvılcım ile tutuşur ve oluşan patlama ile piston aşağı hakikat itilir. Hareket gücü bu etapta üretilir.
- Egzoz: Piston üst gerçek hareket eder ve yanma sonucu oluşan gazlar egzoz supabından dışarı atılır.
Benzin motorlu araçların özellikleri:
- Dizel motorlu araçlara nazaran daha ucuzlardır.
- Aynı kapasitelere sahip dizel motorlu araçlardan daha fazla güç üretebilirler ancak torkları dizel motorlu araçlara nazaran daha azdır.
- Dizel motorlu araçlar üzere sık ve tertipli bakımlara muhtaçlık duymazlar.
- Kullandıkları yakıt (benzin) dizel motorların kullandığı yakıta (mazot) oranla daha değerlidir.
- Dizel motorlara nazaran daha fazla yakıt tüketirler ve yakıtının daha kıymetli olması daha fazla bütçeye mâl olabilir.
O halde gelelim asıl konuya: Dizel mi akaryakıtlı mi?
Dizel motorun avantajları:
Dizel motorlu araçlar, şayet yılda belli bir kilometrenin üzerinde yol kat edilirse akaryakıt motorlu araçlardan daha ekonomiktir. Eşit ölçüde akaryakıt ve mazot alındığı vakit dizel motor daha fazla ara kat etmenize imkan sağlayacaktır. Bunların yanında, dizel motorlu araçlar (düzenli bakımları yapıldığı müddetçe) benzinlilere nazaran çok daha az arıza çıkarırlar.
Benzinli motorun avantajları:
Sıfır bir otomobil almak istediğinizde akaryakıtlı araçlar, birebir özelliklere sahip dizel motorlu araçlara nazaran 3000 ilâ 4000 TL daha ucuzdur. Bakım masrafları, dizel motorlara nazaran daha ucuzdur. Akaryakıtlı araçlar bir nebze daha sessiz çalışmaktadır. Bunların yanında akaryakıtlı araçlar, soğuk havalarda ısıtılmaya gerek duymadan çalıştırılabilir ve kullanılabilirler fakat dizel motorların ısınması için beklemek gerekmektedir.
Sonuç: Dizel ve akaryakıtlı araçları kullanım gayenize nazaran seçin
Bu durum, alacağınız aracı nasıl ve nerelerde kullanacağınıza yüksek derecede bağlıdır. Şayet yıl içerisinde uzun aralıklar kat edecekseniz ve yük taşıyacaksanız ve her ne kadar önermesek de kalkışlarda ani hızlanmalar istiyorsanız dizel motorlar sizin için hem bütçenize hem de sürüş zevkinize uygun olacaktır. Şayet yılda 25000 kilometrenin altında yol kat ediyorsanız ve aracınızı kent içinde kullanacaksanız, akaryakıtlı araçların harcadığı yakıt sizlere çok fazla dokunmayacaktır çünkü dizel motorlu araçlara vereceğiniz 4000 TL fazladan parayı akaryakıtlı araçla kapatmak için uzun aralıklar kat etmeniz gerekecektir.
