1950 yılından beri hayatımızda olan ve farklı Grand Prix yarışlarıyla izleyenleri hop oturup hop kaldıran Formula 1, dünyanın en heyecanlı araba yarışlarından bir tanesi. Bu yarışı tutkuyla takip eden biriyseniz eminiz tüm teknik tabirlere de hakimsinizdir fakat bu yıl bakalım neler oluyor diye bir yarışı izlemeye başladıysanız ‘DRS ne demek ya’ diye şaşırarak ekrana bakacağınız bazı kavramlarla müsabakanız mümkün.
DRS, araba yarışlarında tahminen de en sevdiğimiz anlardan olan sollamaların yapılmasını kolaylaştıran ve eğlenceli hale getiren bir teknolojidir. Muhakkak kurallara uyan ve belli kuralları yerine getiren şoför, aracındaki DRS teknolojisini etkin hale getirdiği vakit gerçek manada uçarak rakibinin önüne geçebilir. DRS nedir, yarışa ne vakit geldi, kuralları neler gibi merak edilen soruları gelin tüm ayrıntılarıyla görelim.
İlk olarak bu eğlenceli teknolojiyi tanımlayalım, DRS nedir?
Drag Reduction System, kısaca DRS, Türkçesi ile Sürüklenmeyi Azaltıcı Sistem; Formula 1 araçlarının gerisinde bulunan hareketli bir kesimin açılarak aracın sürtünme kuvvetini azaltan ve böylelikle çok daha hızlanmasını sağlayan bir teknolojidir. Formula 1 Yarış Yöneticisi Michael Masi DRS teknolojisi için ‘bir cümbüş butonu’ tarifini yapmıştır.
İyi lakin tam olarak DRS ne demek, ne işe yarıyor da yarışın yazgısını değiştiriyor?
Bir defa olsun Formula 1 yarışı izlediyseniz araçların hayli hafif, suratlarının ise çok yüksek olduğunu görmüşsünüzdür. Temel fizik kuralları muhakkak, bu araçların bilhassa virajlarda yuvarlanıp gitmelerini engellemek için yol tutuşları çok lakin çok kuvvetli olacak formda tasarlanır. Virajlarda güvenliği sağlayan yol tutuşu, düz yolda ise aracın suratını azaltacaktır. Âlâ lakin nasıl olacak da bu araç hızlanarak rakini sollayıp birinciliğe oynayacak diyorsanız yanıt DRS teknolojisidir.
Birazdan kurallarından bahsederken daha yeterli anlayacağımız üzere DRS teknolojisi aslında mutlaka kullanılması gereken ya da kullanılabilir bir teknoloji değildir. Araç şoförünün hızlanarak rakibini geçmek için kullandığı pek çok farklı prosedür vardır. Mesela rakibinin açtığı hava kanalını kullanarak sürtünmeyi azaltabilir ve hızlanarak dezavantajını avantaja çevirebilir.
Tüm kuralların uygun olduğu bir durumda ise şoför, direksiyon üzerine bulunan bir tuşa basar ve DRS teknolojisini etkin hale getirir. Bu sistem faal olunca aracın gerisindeki hareketli modül araçla paralel bir pozisyona gelir ve araca saatte 10 hatta 20 kilometre sürat kazandırabilir. Bu küçük hızlanma bile aracın rakibini geçerek birinciliğe oynamasını sağlayabilir.
Peki DRS kuralları nelerdir, şoför her istediği vakit bu sistemi açabiliyor mu?
Elbette hayır. Formula 1 yarışlarındaki kurallar, bildiğimiz spor karşılaşmalarından farklı olarak yarış pisti, hava durumu üzere farklı değişkenler göz önüne alınarak kısıtlanabilir. Örneğin yarış sırasında hava yağmurluysa ya da yeni yağmur yağmış ve pist hala ıslak durumdaysa şoförlerin güvenliği için DRS kullanımı katiyetle yasaklanır.
Yukarıdaki görselde örneklerini görebileceğiniz üzere şoförlerin bu sistemi kullanabilecekleri belirli DRS zone bölgeleri vardır. Araç şoförü sırf düzlük alanlara girdiği vakit, şayet müsaade verilmişse, DRS açabilir. Öteki kullanımlarda şoför ceza alacaktır.
DRS kullanmanın başka bir koşulu da, bu teknolojiyi kullanacak araç şoförünün önündeki rakibi ile ortasındaki farkın 1 saniyenin altında olmasıdır. Yani bir şoför, önündeki rakibini ha yakaladı ha yakalayacak noktaya geldiği vakit lakin DRS teknolojisini kullanabilir. Pistin hangi noktalarında, ne kadar müddet kullanılacağı da tekrar yarış öncesi belirlenen kurallardan bir adedidir.
DRS açık ne demek, DRS açan şoför kesinlikle öne geçer mi?
İşte yarışın hoşluğu burada, bunu asla bilemeyiz. Önündeki araca 1 saniyeden az yaklaşmış olan sürücü DRS teknolojisini etkin hale getirdiği vakit hızlanacaktır evet fakat önündeki rakibinin de eli armut toplamıyor. Gerideki rakibi hızlansa bile öne geçmesini engellemek için kullanılan sayısız taktik var.
DRS, Formula 1 şoförlerinin uyguladığı geçiş atak tekniklerinden sırf bir adedidir. Zaten izleyicinin istediği de budur. Sürücülerin uyguladığı savunma ve atak hareketlerinin agresif olmasında sorun yoktur ve bunları temas etmeden yapmaları ayakta alkışlanır. Yeniden de hakemler bu hususta epeyce katıdır. Kendisini ya da rakibini tehlike atacak ataklar yapan şoförler ceza alacaklardır.
Aslında bir F1 kuralına muhalif olan DRS ne vakit geldi?
Formula 1 1950 yılından beri yapılan bir araba yarışı olduğu için yıllar içerisinde pek çok kural eklendi ve pek çok kural çıkarıldı. Örneğin Formula 1 yarışına katılacak araçların hareketli kesim taşımaları kurallara alışılmamıştır. Ancak birinci sefer 2011 yılında tanıtılan DRS teknolojisi için bu kural bozulmuştur. Esasen tek istisnası da budur.
DRS sırf Formula 1 yarışlarında kullanılan bir teknoloji değil. F1 yarışlarında kullanılacağı duyurulduktan sonra 2012 yılında Formula Renault 3.5, 2013 yılında Deutsche Tourenwagen Masters, 2014 yılında Muhteşem Formula, 2015 yılında FIA Formula 2, 2017 yılında FIA Formula 3 yarışlarında da kullanılmaya başlamıştır. Yani DRS, araba yarışlarını çok daha eğlenceli hale getirmek için kullanılan bir teknolojidir.
DRS kullanılıyor da ne oluyor, yarışa nasıl bir tesiri var?
Biz susalım, istatistikler konuşsun; 2009 Formula 1 yarışında geçiş sayısı 211, 2010 Formula 1 yarışında geçiş sayısı 452. DRS kullanımının başladığı 2011 Formula 1 yarışında ise geçiş sayısı tam 821. 2012 Formula 1 yarışında geçiş sayısı 870. Bugün Formula 1 yarışlarında ortalama geçiş sayısı 600 ile 1000 ortasındadır.
Kabul edelim, Formula 1 yarışlarının en eğlenceli tarafı geçişler yani sollamalardır. Pit alanında geçmek, şoförün düzgün bir konum aldığını tabir eder ve pek de heyecanlı değildir. Taktiklerle yapılan geçişler ise az olur ve tekrar çok da heyecanlı sayılmaz. DRS teknolojisinin kullanılması ise bu geçişlerin sayısını arttırır ve izleyenlere çok daha keyifli bir yarış sunar.
Formula 1 yarışlarında sürtünmeyi azaltarak rakibin önüne geçilmesini sağlayan teknoloji DRS nedir, yarışa ne vakit geldi, kuralları nelerdir gibi merak edilen sorularını yanıtlayarak bu teknolojiyi daha yakından tanımaya çalıştık. Araba yarışlarında kullanılan teknolojiler hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
