Formula 1 pistindeki araçların yarış tekniğinin doruğunda oldukları sav ediliyor, fakat her yeni zekice fikir birçok vakit yasaklanma riski taşıyor. F1 tarihini incelediğimiz vakit bu yasaklanmış teknolojilerden çokça olduğunu göreceksiniz. Yarışı kazanmak uğruna ortaya atılan fikirler bazen kuralları esnetirken bazen düpedüz kuralları hiçe sayıyor. Bu fikirlerden kimileri rakip kadroların kurbanı olurken kimileri külliyen delikti.
Burada listeleyeceğimiz teknolojilerin birçok artık Formula 1 kuralları gereği kullanılmamakta, fakat kimileri var ki gündelik araçları bile yarış arabası performansına ulaştırma potansiyeline sahip.
Brabham BT46B “Rüzgâr Motoru”
Yarış otomobilleri, pistten çıkmadan daha yüksek itme gücü üretebilmek için onları aşağı gerçek iten hava akımına güvenirler. Bunu sağlamanın iki yolu vardır: aracın üzerine yerleştirilen kanatlarla hava akımını yönlendirmek yâda bir ray üzerinde gidecek biçimde ilerleyebilmesi için alçak basınç bölgesi yaratmak(bu seçenek daha âlâ performans almanızı sağlar).
1978 yılında, İngiliz Formula 1 ekibi Brabham, aracın motoruna rüzgâr türbini eklediği BT46B dizaynını ortaya koydu. Lakin, araç kullanılmaya başlandığı yıl F1 tarafından yasaklandı.
Altı Tekerlek Araçlar:
Tasarımcı Derek Gardner, araçlara daha küçük boyutta daha fazla adet teker eklemenin performansı arttıracağını düşünüyordu. Onun tasarımı olan Tyrrell P34, artta olağan boyutlarda bir çift lastik bulunduruyorken ön tarafında 10 inçlik dört lastik vardı. Maalesef Gardner’ın bu tasarımı başarılı olmadı ve 2 devirde yalnızca bir yarış kazanabildi.
Aktif Süspansiyon
Yol yüzeyindeki kavislere ve ani değişikliklere cevaben ayarları otomatik olarak ayarlayan etkin süspansiyon, günümüzde gündelik hayatta kullandığımız araçlarda yaygındır. Lakin bunu F1 araçlarında göremezsiniz.
Çekiş Kontrolü
Aktif süspansiyon üzere, çekiş denetimi de çağdaş yol otomobillerinde yaygın bir hale gelen lakin artık F1 araçlarında kullanılmayan bir teknolojidir. Çekiş denetimi, tekerlek hareketlerini izlemek için elektronik sensörler kullanır ve tekerleklerin tutuşunu büsbütün kaybetmesini önlemek için müdahale eder. Kaygan bir yolda bir cankurtaran olabilir, ayrıyeten bir yarış pistinde kullanışlı bir avantaj olabilir.
Zemin Etkisi
1970'lerin sonunda ve 1980'lerin başında, yer tesiri olmadan kazanan bir F1 aracına sahip olamazdınız. Bu, araçlardaki kanat dizaynında, yere yakın bir kanat etrafında akan havanın fazladan yer çekimi oluşturduğu bir fenomendir. Lotus başta olmak üzere kimi F1 grupları, yer tesirinin en az sürtünmeyle daha fazla baskı gücü yaratabileceğini keşfetti.
“Egzotik” Yakıtlar
F1 grupları, araçların her istikametini en üst seviyeye çıkarmak için çok çalışıyor, buna araca güç veren yakıt da dâhil.
McLaren “Fren Yönlendirme”
1990'ların sonuna yanlışsız, McLaren iki fren pedalının bir taneden daha düzgün olduğuna karar verdi. 1997 yılında McLaren MP4/12, sırf art tekerlekler için freni denetim eden ikinci bir fren pedalına sahipti. Bu “fren yönlendirme” sistemi, arabaların köşelere daha kolay dönmesine yardımcı olmak için tasarlanmıştı.
Köpekbalığı Yüzgeci
Modern F1 araçlarının dizaynları büsbütün aerodinamik ile ilgilidir. F1 kadrolarının mevcut araçlarının karbon elyaf Chihuly heykellerine benzeyen eklentilerle süslemesi yahut kısaca kanatçıklar üretmelerinin nedeni budur.
Williams CVT
Bir yarış arabasında daima değişen bir şanzıman (CVT) kullanıldığını hayal etmek sıkıntı. CVT'ler, yakıt iktisadını uygunlaştıran ve daha yumuşak bir hızlanma sağlayan dişliler yerine kayış kullanır. Lakin, en azından günümüz araçlarında, CVT'ler ekseriyetle gürültüyü azaltmak için kullanılır. Yeniden de 1990’lı yıllarda F1’in en büyük gruplarından biri CVT’yi saklı silah olarak kullanmaya çalıştı.
Lotus 88 “İkiz Şase”
Lotus’un kurucusu Colin Chapman’ın en meşhur emeli “basitleştirmek ve tartısı azaltmak” idi. Lakin Chapman, Lotus 88’i tasarlarken tam karşıtını yapmış üzere görünüyor. Aracın biri değil, iki şasesi vardı (biri başkasının içinde).
Formula 1 için geliştirilen bu yasaklı teknolojiler haricinde, bugün günlük hayatımızın modülü olmuş pek çok sitem var. Bu sistemlerin büyük bir kısmı ise mühendislik olağanüstüsü F1 araçları sayesinde geliştirilebildi. Formula 1, yakında yerini Formula E sporuna bırakacak olsa da onu asla fakat asla unutmayacağız.
